Al jaren zie ik het om me heen: vechtcontracten, gezeur, wantrouwen en rechtszaken tussen opdrachtgever en -nemer. Er zijn legio voorbeelden van problemen, voor opdrachtnemer én opdrachtgever, die ontstaan door gunning bij de aanbesteding van een bouwproject tegen de laagste prijs, ook bij Best Prijs Kwaliteit Verhouding (BPKV).
De achterliggende oorzaak van de gebrekkige samenwerking en vertrouwen is vaak dezelfde. Potentiële opdrachtnemers worden gestimuleerd om laag in te schrijven om zo de kans op het winnen van het werk te vergroten. Projectrisico’s worden minimaal meegenomen in de aanbieding en vaak weer, al dan niet via juridische weg, bij de opdrachtgever teruggelegd. De gezonde bedrijfsmarge moet uit het meerwerk, tegen hoge prijzen, na gunning komen.
De opdrachtgever wordt geconfronteerd met hoge aanvullende kosten waardoor de begroting veelal ontoereikend blijkt. Het wantrouwen neemt toe, met vechtcontracten, escalaties en negatieve pers en beeldvorming tot gevolg. Het maakt werken in de bouw een stuk minder leuk.
Het contracteren tegen de laagste prijs is voor zowel de opdrachtgever, opdrachtnemer als de samenwerking vaak niet optimaal en uiteindelijk veelal maatschappelijk niet het economisch meest voordelig. Het draagt zeker niet bij aan het werkplezier, reden waarom ik van dit perverse verdienmodel af wil.
Maar hoe doe je dit? De oplossing ligt sowieso in het meenemen van kwaliteit in de gunning (BPKV) waarbij de prijs op andere manier wordt meegewogen dan nu gebruikelijk is. Op dit moment wordt de prijs lineair gewogen waardoor alsnog (teveel) geconcurreerd wordt op prijs en daar willen we vanaf. We moeten toe naar een model waarbij prijsduiken niet of minder loont en het daarmee dus ook minder zal worden gedaan. Ja, de prijs moet worden meegewogen, maar nergens wordt geëist dat dit lineair moet geschieden.
Je kan er ook voor kiezen om de prijs, vanaf een bepaalde waarde, bijvoorbeeld onder de gemiddelde inschrijfprijs, logaritmisch mee te wegen. Zo voorkom je dat de laagste prijs (te)veel gewicht in de schaal legt. Zie de afbeelding hierboven waarin dit grafisch is weergegeven.
Los je hiermee alle problemen op, Nee: bij een lage inschrijvingsprijs blijven de benoemde issues hetzelfde, echter je triggert inschrijvers op deze manier wel (meer) om met een reëel prijs in te schrijven nu prijsduiken minder loont. En dat is wat mij betreft een stapje in de goede richting.
Voor meer informatie bel of mail met Bas, adviseur Contracteren en Aanbesteden bij Neuf & Associates (bcoopmann@neuf-associates.nl, 06-22374471). Dit artikel is geschreven in samenwerking met Rinke Hilbrandie van Weg&Water Management.
